Kolagen – fundament zdrowia i młodości

Słyszysz wszędzie, że kolagen to klucz do młodego wyglądu? Reklamy kosmetyków, zabiegów kosmetycznych czy wreszcie suplementów odnosza się do zwiększenia produkcji kolagenu, ale co tak naprawdę to oznacza  dla Twojej skóry i całego organizmu? Wyjaśnimy te zagadnienia w poniższym wpisie.

• Co to kolagen
• Rola kolagenu w organizmie
• Rodzaje kolagenu a funkcjonowanie skóry
• Skutki niedoboru kolagenu
• Akapit dla elastyny – cichego bohatera młodej skóry
• Jak wspierać produkcję kolagenu?
• Nie zapomnij o kofaktorach niezbędnych w produkcji kolagenu

Co to kolagen

Kolagen to jedno z najważniejszych białek w ludzkim organizmie.  Stanowi około 30% wszystkich białek i jest kluczowym budulcem tkanki łącznej – bez kolagenu nie mogłaby stanowić całości. Odpowiada też za jędrność skóry, elastyczność stawów oraz kondycję włosów i paznokci. Jego produkcja naturalnie maleje wraz z wiekiem, co prowadzi do pojawienia się zmarszczek, osłabienia stawów i utraty sprężystości skóry.

RYS 1. Włókna kolagenu i elastyny w młodej skórze

Rola kolagenu w organizmie

1. Zdrowie skóry – kolagen odpowiada za nawilżenie, elastyczność i gładkość skóry. Jego niedobór skutkuje pojawieniem się zmarszczek, utratą jędrności oraz suchością skóry.
2. Wsparcie dla stawów i kości – tworzy chrząstki stawowe, wspomaga amortyzację stawów i redukuje ryzyko urazów. Kolagen jest również istotnym składnikiem kości, wpływającym na ich wytrzymałość.
3. Zdrowie włosów i paznokci – odpowiada za ich siłę i wzrost, zapobiegając łamliwości oraz wypadaniu włosów.
4. Prawidłowe funkcjonowanie narządów wewnętrznych – znajduje się w ścianach naczyń krwionośnych, wspierając układ krążenia. Jest także kluczowy dla zdrowia jelit, wpływając na regenerację ich śluzówki. Jest również w mięśniach, rogówce oka, nerkach, płucach i sercu.

Rodzaje kolagenu a funkcjonowanie skóry

W ludzkim organizmie występuje kilka rodzajów kolagenu, ale niektóre z nich są szczególnie istotne dla zdrowia i wyglądu skóry. Oto główne typy kolagenu, które mają kluczowe znaczenie dla skóry:

1. Kolagen typu I – to najważniejszy i najczęściej występujący typ kolagenu w skórze, stanowi około 80-90% całkowitej ilości kolagenu w skórze. Odpowiada za jej jędrność, elastyczność i wytrzymałość. Wraz z wiekiem produkcja kolagenu typu I spada, co prowadzi do pojawiania się zmarszczek i utraty napięcia skóry.
2. Kolagen typu III – występuje obok kolagenu typu I, stanowi około 10-15% kolagenu w skórze. Jest szczególnie istotny w procesach regeneracyjnych skóry, wspomagając jej naprawę i gojenie ran. Wspomaga również elastyczność skóry, ale w mniejszym stopniu niż kolagen typu I.
3. Kolagen typu VII – ten typ kolagenu znajduje się w skórze w warstwie podstawnej naskórka, gdzie pełni rolę w utrzymaniu struktury skóry i przyczepności naskórka do skóry właściwej. Jest kluczowy w utrzymaniu integralności skóry i zapobieganiu jej łuszczeniu się.

Dla zdrowej i jędrnej skóry ważna jest produkcja i zachowanie odpowiednich ilości kolagenu, dlatego suplementacja (np. kolagenem typu I i III) może wspomagać regenerację skóry oraz opóźniać procesy starzenia się.

Skutki niedoboru kolagenu

Dla całego organizmu:

• Osłabienie stawów i bóle mięśniowe.
• Osłabienie ścian naczyń krwionośnych, co zwiększa ryzyko żylaków i pękających naczynek.
• Pogorszenie krążenia krwi, co może prowadzić do problemów sercowo-naczyniowych.
• Osłabienie kości, zwiększone ryzyko osteoporozy.
• Osłabiona bariera jelitowa, co może prowadzić do zespołu nieszczelnego jelita i problemów trawiennych.
• Gorsza regeneracja śluzówki jelit, zwiększone ryzyko stanów zapalnych i chorób przewodu pokarmowego.
• Spowolnione gojenie się ran i uszkodzeń tkanek.
• Bóle kręgosłupa i zwiększona podatność na kontuzje.
• Zmniejszona elastyczność i amortyzacja krążków międzykręgowych, co może prowadzić do bólu pleców i zwyrodnień.

RYS 2. Kolegen jest ważny dla wielu tkanek naszego organizmu

Ponieważ zajmujemy sie skórą, przedstawie poniżej szczegłowo skutki zmniejszenia produkcji kolagenu dla kondycji tego narządu.  Niedobór kolagenu w skórze może prowadzić do szeregu problemów estetycznych, ale także  zdrowotnych. Kolagen jest kluczowym składnikiem tkanki łącznej, który zapewnia skórze elastyczność, jędrność i wytrzymałość. Nie tylko upływ czasu przyczynia sie do spadku ilości kolagenu – inne czynniki również przyczyniają się do pogorszenia tego zasobu:  niewłaściwa dieta, stres, palenie papierosów, zanieczyszczenie środowiska, a także nieodpowiednia pielęgnacja skóry. Oto najważniejsze skutki niedoboru kolagenu dla skóry:

1. Pojawianie się zmarszczek i linii mimicznych – kolagen odpowiada za jędrność i elastyczność skóry. Gdy jego poziom spada, skóra staje się cieńsza, bardziej zwiotczała i mniej odporna na rozciąganie. To prowadzi do pojawiania się zmarszczek, szczególnie w obszarach, które są często narażone na ruchy mięśni, jak okolice oczu czy ust.
2. Utrata elastyczności skóry – niedobór kolagenu powoduje, że skóra staje się mniej elastyczna i trudniej wraca do swojej pierwotnej formy po rozciągnięciu (np. po uśmiechu czy zmarszczeniu).
3. Zwiotczenie skóry – kolagen jest odpowiedzialny za utrzymanie napięcia skóry. Wraz z jego utratą skóra staje się mniej sprężysta, co powoduje utratę jej młodzieńczego wyglądu. Może to skutkować tzw. „opadaniem” skóry na twarzy i ciele.
4. Powstawanie rozstępów – kolagen ma wpływ na elastyczność skóry, a jego niedobór sprawia, że skóra staje się bardziej podatna na uszkodzenia. To może prowadzić do powstawania rozstępów, zwłaszcza w miejscach, gdzie skóra ulega większemu rozciąganiu, jak brzuch, uda, biodra czy piersi.
5. Suchość i łuszczenie się skóry – niedobór kolagenu może także wpływać na nawilżenie skóry, ponieważ kolagen ma zdolność do zatrzymywania wody w skórze. Skóra staje się sucha, matowa i mniej gładka. Z czasem może zacząć się łuszczyć.
6. Zwiększona podatność na uszkodzenia i infekcje – kolagen wspomaga strukturalną integralność skóry. Jego brak może prowadzić do osłabienia bariery ochronnej skóry, co sprawia, że staje się ona bardziej wrażliwa na uszkodzenia, otarcia i infekcje.
7. Trudniejsze gojenie ran – niedobór kolagenu wpływa również na zdolność skóry do regeneracji i gojenia ran. Kolagen odgrywa kluczową rolę w procesie naprawy tkanek, więc jego brak może powodować, że rany goją się wolniej, a blizny mogą być bardziej widoczne.

Aby przeciwdziałać tym skutkom, ważna jest odpowiednia pielęgnacja skóry, dieta bogata w składniki wspomagające produkcję kolagenu (np. witamina C, aminokwasy) oraz, w razie potrzeby, suplementacja kolagenem.

RYS 3. Zmniejszenie ilości kolagenu w skórze wraz z wiekiem

Akapit dla elastyny – cichego bohatera młodej skóry

Kolagen nie działa sam – jego włókna są otoczone elastyną, białkiem odpowiedzialnym za sprężystość i elastyczność skóry. Elastyna pozwala skórze wracać do pierwotnego kształtu po rozciągnięciu, na przykład podczas mimiki twarzy. Niestety, wraz z wiekiem produkcja elastyny również maleje, co przyczynia się do powstawania wiotkiej, mniej odpornej na odkształcenia skóry. Dlatego tak ważne jest, aby zabiegi kosmetologiczne pobudzały produkcję nie tylko kolagenu, ale i elastyny. W opisach efeltów zabiegów kosmetycznych elastyna nie jest więc wymieniana obok kolagenu przypadkowo.

Jak wspierać produkcję kolagenu?

Produkcja kolagenu spowalnia po 25. roku życia, dlatego warto stosować metody, które wspierają jego syntezę:

• Dieta bogata w kolagen – szczególnie ważne jest spożywanie produktów bogatych w aminokwasy, takich jak rosół kostny, ryby, jaja i mięso.
• Suplementacja – hydrolizowany kolagen w postaci proszku lub kapsułek może pomóc w odbudowie tkanki łącznej.
• Ochrona przed słońcem – promieniowanie UV przyspiesza degradację kolagenu, dlatego warto stosować filtry przeciwsłoneczne.
• Zabiegi kosmetologiczne mogą skutecznie pobudzać naturalną produkcję kolagenu w skórze.

Rys. 4 Etapy powstawania kolagenu

Nie zapomnij o kofaktorach niezbędnych w produkcji kolagenu

Kolagen nie może powstawać w organizmie bez odpowiednich kofaktorów, które odgrywają kluczową rolę w jego syntezie:

• Witamina C – bierze udział w hydroksylacji proliny i lizyny, kluczowego etapu syntezy kolagenu.
• Miedź – aktywuje enzymy biorące udział w stabilizacji włókien kolagenowych.
• Cynk – uczestniczy w syntezie białek i gojeniu się ran.
• Krzem – wspomaga produkcję kolagenu i utrzymanie elastyczności tkanki łącznej.
• Aminokwasy (glicyna, prolina, hydroksyprolina) – są głównymi składnikami budulcowymi kolagenu.

W kolejnym wpisie przyjrzymy się dokładniej zabiegom kosmetycznym, które skutecznie pobudzają produkcję kolagenu i elastyny, pomagając zachować młody wygląd skóry na dłużej!